Citizen Sleeper – Gần đây người viết có đọc một quyển tiểu thuyết ngắn của tác giả Yuko Tsushima, có tên là Territory of Light. Trong quyển sách ấy, nhân vật chính là một người mẹ đơn thân không tên không tuổi, đắm mình trong ánh sáng Tokyo những năm 1970 để kiếm sống và mưu cầu hạnh phúc.

Cái cảm giác mà Territory of Light muốn mang lại cho người đọc là sự ấm áp giữa cái lạnh nhân gian, nhắc người ta về những mối quan hệ, sự đồng điệu của những tâm hồn lạc lỗi trong một xã hội vô tình và phức tạp. Rất lâu rồi người viết có thể có được cảm giác êm dịu và chữa lành nhiều như vậy khi trải nghiệm một câu chuyện, cho tới khi được đặt tay lên Citizen Sleeper.

Cuối năm, trời lạnh rồi, hãy cùng Vietgame.asia du hành lên không gian lạnh lẽo để trải nghiệm những xúc cảm đặc biệt của những nhân vật vô cùng đáng nhớ trong Citizen Sleeper nhé!

BẠN SẼ THÍCH

Bóng Ma Ở Trong Vỏ

Trong game, người chơi sẽ được hóa thân thành một nhân vật không tên, không tuổi, với một quá khứ nợ nần chồng chất, nhưng rồi được chủ nợ của họ là Tập Đoàn Essen-Arp trao một cơ hội làm lại cuộc đời. Họ sẽ bán cơ thể của mình đi, rồi cấy nhận thức vào một cơ thể nhân tạo có tên Sleeper, rồi gửi đến một trạm không gian xa xăm mang tên The Eye để làm công ăn lương trả nợ.

Ở đầu game, người chơi sẽ được lựa chọn “mẫu mã” của mình, một Operator hay một Extractor, sau này nữa là Machinist, với bộ kĩ năng và chỉ số nhân vật khác nhau. Đây sẽ là một lựa chọn quan trọng với những người chơi mới vì cách mà các cơ chế nhập vai của game hoạt động.

Cụ thể, mỗi Sleeper sẽ có 5 chỉ số là Engineer, Interface, Endure, Intuit và Engage, và mỗi chỉ số sẽ chịu trách nhiệm quyết định chỉ số thành công của từng kiểu tương tác nhất định trong game. Ví dụ như làm việc tay chân như khuân vác, đào bới sẽ liên quan tới chỉ số Endure, thu thập thông tin và xâm nhập hệ thống sẽ liên quan tới chỉ số Interface, Engineer sẽ ảnh hưởng tới khả năng vận hành máy móc, Intuit sẽ chịu trách nhiệm cho khả năng phán đoán của người chơi và Engage sẽ giúp người chơi trong những tương tác xã hội với các nhân vật khác.

Tưởng như đơn giản, nhưng lại không, vì các chỉ số này sẽ không chủ động quyết định khả năng thành công của một hành động nhất định, mà nó sẽ phụ thuộc vào một cơ chế khác là tung xúc xắc.

Mỗi ngày ngủ dậy, người chơi sẽ được game đưa cho từ 1 tới 5 con xúc xắc với những con số đi từ 1 tới 6. Người chơi thực hiện một hành động trong game bằng cách gieo con xúc xắc này vào ô hành động, và số điểm trên con xúc xắc càng cao thì khả năng dẫn đến một kết quả tích cực cho người chơi cũng tăng lên theo.

Các chỉ số mới nêu ở trên sẽ đóng vai trò cung cấp những hỗ trợ bị động có lợi cho hành động đó như thưởng thêm cho người chơi vật phẩm, tiền bạc, năng lượng hoặc trực tiếp cộng điểm cho con xúc xắc và tăng khả năng dẫn đến kết quả tích cực.

Tới đây nghe có vẻ phức tạp, nhưng Citizen Sleeper thậm chí cũng không dừng lại ở đó. Ngoài các con xúc xắc, người chơi còn phải để ý tới 2 chỉ số là Energy (năng lượng) và Condition, hay hiểu nôm na là sức khỏe cơ thể.

Ngoài việc hiển nhiên là nếu cơ thể không có năng lượng hay bị hỏng hóc thì Sleeper của người chơi sẽ chết, thì mức độ sức khỏe và năng lượng cũng quyết định trực tiếp người chơi sẽ được cầm bao nhiêu xúc xắc mỗi sáng ngủ dậy và số điểm trên những con xúc xắc đó.

Hai chỉ số nêu trên có năm trạng thái rõ rệt, và người chơi phải cân bằng những gì mình làm ở ngày hôm trước để hôm sau có đủ năng lượng và sức khỏe, từ đó có đủ xúc xắc và điểm đủ cao để làm việc kiếm ăn hoặc làm nhiệm vụ cốt truyện vào ngày hôm sau.

Những cơ chế này nghe có vẻ rất nhiều và rất ngộp, và chắc chắn không thể nào một người mới chơi có thể nắm bắt hết toàn bộ những tầng chiến lược và chiến thuật hết sức quan trọng kia, và thậm chí ngay chính cả game cũng “bỏ bê” các sleeper đáng thương trong việc giảng giải các cơ chế trọng yếu này.

Rất nhiều người chơi khi mới làm quen với game đã phải… bỏ giữa chừng vì game quá rắc rối và “ngược đãi” với người chơi.

Mọi Sleeper khi tỉnh dậy đều không biết mình ở đâu, thế giới vận hành như thế nào, không biết nơi nào để đi và người nào để nhờ cậy. Cơ thể họ thì vừa bệnh tật, vừa đói khát. Những kẻ cơ hội gần đó thì chớp thời cơ “dụ dỗ” họ còng lưng làm những công việc nặng nhọc vì ba cọc, ba đồng. Mỗi lần nai lưng ra lao động lại cận kề hơn với cái chết, nhưng không còn cách nào khác để kiếm tiền mua thức ăn và thuốc men để sống qua ngày.

Có thể những Sleeper phần nào may mắn hơn cư dân ở đây khi họ có thể “hack” vào trong hệ thống của The Eye để mua bán thông tin họ thu thập được, nhưng họ vẫn luôn đối mặt với khả năng bị phục kích và tiêu diệt bởi những sinh vật khủng khiếp sinh ra từ mạng lưới như Hunter-Killer.

Kể cả khi vào giữa game, vào cuối game, khi người chơi đã có nhiều kĩ năng hơn, đã có nhiều hiểu biết hơn về thế giới – The Eye vẫn là một “phản địa đàng” (dystopia) đầy rẫy những nguy hiểm, khi rủi ro luôn chực chờ và khiến người chơi rơi vào khủng hoảng.

Trên nhiều góc độ, những sự rối rắm và mơ hồ trong cơ chế của Citizen Sleeper mô phỏng chính xác những gì mà nhà phát triển Jump Over the Age nói chung và biên kịch Gareth Martin nói riêng muốn truyền tải.

The Eye là một bối cảnh phản địa đàng, Cyberpunk vô cùng chi tiết và đầy sự trấn áp, nhưng nó không đến từ thiết kế môi trường, những câu chuyện đầy khoa trương và ồn ào – sự áp chế xã hội của Citizen Sleeper đến từ cuộc sống đời thường, từ những cơ chế mà game đặt vào tay người chơi để tương tác với thế giới đó với tư cách một cư dân phổ thông nơi ấy.

Citizen Sleeper không có những thương vụ cướp chớp nhoáng, những lý tưởng khổng lồ hay những cuộc cách mạng kinh thiên động dịa, không có những nhân vật hào sảng và thu hút sự chú ý như Cyberpunk 2077 hay The Ascent. Citizen Sleeper nói về một cư dân bình thường, cố gắng làm công ăn lương sống qua ngày, và chính sự trung thành với tính “đời thường” đó khiến cho thế giới game trở nên sống động hơn bao giờ hết dù không có những thế giới game khổng lồ được xây dựng vô cùng chi tiết và chỉn chu về mặt hình ảnh.

Với sự lôi cuốn và nhập tâm đó, những câu chuyện mà Citizen Sleeper kể còn đặc biệt và đáng nhớ hơn nữa.

chính sự trung thành với tính “đời thường” đó khiến cho thế giới game trở nên sống động hơn bao giờ hết

---

Vũ trụ lạnh, tình người ấm!

Citizen Sleeper là một tựa game gồm nhiều câu chuyện sắp xếp bên cạnh nhau, liên kết bởi một sợi chỉ mỏng manh và mơ hồ là giúp nhân vật chính chạy trốn tập đoàn “hắc ám” Essen – Arp, và bên ngoài chuỗi nhiệm vụ “chính” ban đầu, người chơi sẽ được tự do tương tác với nhân vật và nhiệm vụ theo bất cứ trình tự nào họ muốn, nhưng với một số nhiệm vụ ngoại lệ nhất định có giới hạn thời gian.

Nhưng thực sự, những điều này sẽ không quá quan trọng với người chơi sau khi đã “sống sót” qua những ngày đầu tiên trên The Eye, vì nếu đã gắn bó với game tới cỡ này rồi thì người chơi sẽ quen thuộc với cách thế giới vận hành.

Dù Citizen Sleeper khá mở và linh động trong việc truyền tải nội dung cho người chơi, nhưng các phương thức này vẫn tương đối đơn giản và gắn bó mật thiết với những cơ chế “cơ bản” nêu trên, khiến cho việc trải nghiệm cốt truyện game, hầu hết là qua việc đọc chữ, cũng trở nên vô cùng hấp dẫn.

Tất nhiên, việc game không có lồng tiếng và rất nhiều chữ sẽ khiến nhiều người ngại chơi, và đây cũng là một điểm trừ đáng kể của game, nhưng những câu chuyện, những nhân vật mà người chơi sẽ gặp trong The Eye được xây dựng quá đỗi đặc sắc, việc chịu khó bỏ thời gian và công sức ra đọc hàng đoạn dài lời thoại là vô cùng xứng đáng.

Một trong những câu chuyện người viết thích nhất trong game là khi đang giúp một nhân vật khác sửa chữa quán bar của cô ấy, thì sleeper nhà ta bỗng bắt gặp một căn phòng bị khóa chặt. Tò mò, sleeper hack vào hệ thống và phát hiện ra một chiếc máy bán hàng tự động cũ nát trong phòng, tưởng chừng như không có gì kì lạ, thì nó cất tiếng nói, hống hách tự xưng là trí tuệ tân tiến nhất trên cả trạm vũ trụ The Eye.

Tưởng chừng như đây sẽ là một mạch truyện ngô nghê hài hước, nhưng khi đến cuối chuỗi nhiệm vụ, thì trí tuệ nhân tạo đó ngồi xuống và tranh luận với người chơi về bản chất của tư tưởng nhân sinh giữa một vũ trụ hư vô, với sự điềm đạm và thông thái khác xa chiếc máy bán hàng tự động nói chuyện hống hách và đứt quãng ban đầu.

Và sự thay đổi này không hề xảy ra đột ngột chút nào, mà trí tuệ nhân tạo này – tên thật là Navigator từ từ được khôi phục thông qua nhiều hành động, nhiều tương tác trải qua nhiều mốc thời gian, và trong sự hoài nghi và vô cảm ban đầu của một cỗ máy, Navigator cảm nhận được sự đồng điệu, sự cảm thông mà Sleeper – người chơi trao cho.

Tư tưởng nhân sinh của Navigator dần dần thay đổi, mềm mỏng hơn, dịu dàng hơn, để rồi cuối cùng coi Sleeper là một người bạn cùng nhau du hành trong chuyến hành trình bất tận trên dòng chảy thông tin.

Nhưng không phải câu chuyện nào cũng lớn lao và trừu tượng như vậy, có thể chỉ đơn giản là kết nối với một nhà sinh học lớn tuổi qua những buổi trồng nấm, kết nối với bà và nghe kể về những ước mơ hồi trẻ, thu thập nguyên liệu cho anh đầu bếp để nghe anh kể chuyện lúc nấu ăn, sửa chữa quán bar cho chị chủ sương gió và nghe chị kể về gia đình mất tích của chị, tuần tra trên những con đường phức tạp của khu ổ chuột Low-End và hàn gắn một cặp đôi xa cách vì hoàn cảnh…

Citizen Sleeper là như vậy, vẫn có những suy nghĩ trừu tượng, rượt đuổi những mục đích vĩ mô về nhân sinh, nhưng cốt lõi của game là sự kết nối, sự đồng cảm mà cư dân The Eye dành cho nhau để sống sót qua ngày.

Người chơi vẫn có thể mang trong mình những hoài nghi, những lãnh đạm nhất định, nhưng ý nghĩa thực sự của Citizen Sleeper là trao đi và nhận lại tình yêu thương với những người xứng đáng. Xã hội phức tạp, tình người phức tạp, nhưng nó không cần phải thế.

Game tiếp cận những xung đột, những bất an, lo âu thường thấy trong những sản phẩm phản địa đàng khác không bằng sự gượng ép của lý tưởng, mà từ sự chân thành của tình người, và đó chính là điều khiến cho Citizen Sleeper đặc biệt như vậy, như một góc ánh sáng ấm áp giữa xã hội lạnh lẽo.

Citizen Sleeper là như vậy, vẫn có những suy nghĩ trừu tượng, rượt đuổi những suy nghĩ vĩ mô về nhân sinh, nhưng cốt lõi của game là sự kết nối, sự đồng cảm